Từ tháng 10, các kênh National Geographic, Nat Geo Wild và Baby TV, Mezzo Live ngừng phát sóng tại một số thị trường, trong đó có Việt Nam. Trước đó là Paramout Network, Baby First, còn từ 2021 cũng có 14 kênh nước ngoài không còn hoạt động ở thị trường trong nước. Đến đầu tháng 11, nền tảng OTT truyền hình Prime Video của Amazon ngừng hoạt động ở Việt Nam sau bảy năm.
Nhiều độc giả xổ mơ đặt câu hỏi về môi trường phát triển nội dung số tại Việt Nam, cũng như việc đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng khi đăng ký dịch vụ truyền hình trả tiền. Trước khi ngừng phát sóng, những kênh trên được cung cấp thông qua các dịch vụ truyền hình trả tiền như FPT Play, TV360, ClipTV... Một số cho biết họ đăng ký thuê bao là để xem những kênh này, nhưng phần lớn hiện đều không còn.
Một người dùng đang sử dụng dịch vụ truyền hình trả tiền tại Việt Nam. Ảnh: Lưu Quý
Theo Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm, một trong những lý do các kênh truyền hình trên ngừng phát sóng là sự chuyển hướng kinh doanh của đơn vị sở hữu kênh.
"Việc rút kênh là bất khả kháng do thay đổi từ phía nhà cung cấp. Tuy nhiên các dịch vụ truyền hình trả tiền từng phát sóng những kênh này phải có biện pháp để đảm bảo quyền lợi người dùng", ông Lâm nói tại cuộc họp báo tuần này. Ông cho biết Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử sẽ gửi yêu cầu đến các nhà cung cấp dịch vụ trong nước thông báo về hướng xử lý.
Phần lớn kênh ngừng phát sóng thời gian qua thuộc sở hữu của Disney. Hãng này có sự thay đổi mạnh mẽ khi ra mắt nền tảng Disney+ tương tự Netflix. "Họ cho rằng tương lai không nằm ở truyền hình truyền thống, mà ở dịch vụ video theo yêu cầu. Vì vậy từ khi ra OTT Disney+, họ có chiến lược thôi cung cấp kênh truyền thống, và dồn tất cả cho ứng dụng", ông Lâm giải thích. Trong khi đó, hãng cũng chưa triển khai Disney+ tại Việt Nam, khiến người dùng trong nước không thể xem các nội dung mà đơn vị này sở hữu như trước.
Tuy nhiên, ngay cả khi cung cấp dưới dạng OTT, một số nền tảng xuyên biên giới cũng đối mặt với thách thức tại Việt Nam. Trước đây, thị trường Việt có các tên tuổi lớn từ nước ngoài chuyên cung cấp nội dung truyền hình và phim ảnh là Netflix, Apple, Amazon, Tencent, Iqiyi và Hồ Nam. Từ tháng 11, danh sách này không còn Prime Video của Amazon.
Theo ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử, các dịch vụ trên phải xác định mô hình kinh doanh tại Việt Nam là cung cấp dịch vụ truyền hình, hay phim. Nếu là phim, họ phải tuân thủ luật Điện ảnh sửa đổi và phải gỡ các nội dung truyền hình. Nếu cung cấp truyền hình, các dịch vụ phải làm thủ tục cấp theo Nghị định 71 về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình, có hiệu lực đầu năm nay.
"Sau khi nhận được yêu cầu quyết liệt từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bộ Thông tin và Truyền thông, Netflix đã chọn cung cấp cả phim và truyền hình trả tiền. Trong khi đó, các dịch vụ còn lại chọn cung cấp phim và hạ các chương trình truyền hình trên nền tảng OTT", ông Do nói.
Riêng Prime Video, ông Do cho biết sau những lần làm việc, đơn vị này đánh giá "thị trường Việt Nam còn nhỏ". "Khi tuân thủ quy định và hạ chương trình, họ thấy mô hình kinh doanh ở Việt Nam chưa thực sự phù hợp, nên rút khỏi thị trường", ông nói. Còn Netflix đã nộp hồ sơ xin thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam theo quy định và đang được thẩm định.
Theo Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử, các động thái này là phù hợp, thể hiện ý thức tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp xuyên biên giới khi vào Việt Nam. Trước đây, những nền tảng này hưởng lợi so với nền tảng trong nước vì quy định chưa phủ đến. Một số dịch vụ có hành vi vi phạm như không đóng thuế, phát hành nội dung bị cấm.
"Khi phủ quy định một cách bình đẳng, đã có một số doanh nghiệp chọn không hoạt động ở Việt Nam nữa. Việc tuân thủ quy định pháp luật dẫn tới thay đổi mô hình kinh doanh cũng là điều bình thường của doanh nghiệp", ông Do nói.
Theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông tính đến tháng 10, số thuê bao truyền hình trả tiền tại Việt Nam đạt 18,7 triệu, tăng 12,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu truyền hình trả tiền tính đến quý III/2023 đạt 7.500 tỷ đồng, tăng 1,4% so với cùng kỳ 2022.
Lưu Quý