Sốt mò thường gặp ở các tỉnh phía Bắc, miền Nam chỉ ghi nhận rải rác vài ca người lớn. Hồi tháng 9, tỉnh Yên Bái ghi nhận hơn 100 người bị sốt mò trong một tháng.
Ngày 13/11, PGS.TS.BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Khoa Hồi sức Nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 1, cho biết em bé trên là bệnh nhi sốt mò đầu tiên tại Nhi đồng 1 và là ca đầu tiên ở trẻ em được chẩn đoán tại miền Nam.
Bé ngụ Tây Ninh, sốt nhẹ, chán ăn khoảng 4 ngày. Sau đó bé sốt cao hơn, nôn ói, da xanh xao và tiểu sậm màu, nhập viện trong tình trạng thiếu máu nặng, gan lách to, tổn thương phổi. Các xét nghiệm cho thấy bé nhiễm khuẩn nặng, phản ứng viêm rất cao, tiểu cầu giảm, đông máu nội mạch lan tỏa (một trong những tình trạng rối loạn hệ thống đông cầm máu)...
Các bác sĩ điều trị tích cực, hỗ trợ hô hấp, truyền máu và dùng kháng sinh nhằm khống chế viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết cũng như suy đa cơ quan nặng. Tuy nhiên, bé không đáp ứng điều trị, tiếp tục sốt cao. Kíp điều trị ghi nhận sang thương da ở ngực bé phù hợp với bệnh sốt mò. Kết quả phân lập tác nhân trong máu bằng PCR ghi nhận vi khuẩn gây bệnh sốt mò Orientia tsutsugamushi.
Nốt mò đốt trên bệnh nhân. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Sau ba ngày điều trị kháng sinh theo phác đồ sốt mò, bé hết sốt, các chỉ số chức năng cơ quan cải thiện dần, được rút nội khí quản, xuất viện sau 10 ngày điều trị. Người nhà cho biết gia đình làm nông, quanh nhà có nhiều ruộng lúa. Trước đó, cháu bé hoàn toàn khỏe mạnh.
Môi trường ruộng lúa có thể sinh vi khuẩn gây bệnh sốt mò cho bé. Y văn ghi nhận khoảng 50% bệnh nhân bị sốt mò do ấu trùng đốt khi làm việc ở ruộng lúa. Phó giáo sư Nguyên cho rằng bệnh có thể diễn tiến rất nặng và nguy kịch, biến chứng có thể gây tử vong là rối loạn tri giác, viêm phổi suy hô hấp, tán huyết và đông máu nội mạch lan tỏa, hội chứng thực bào máu rất hiếm gặp.
"Việc phát hiện tác nhân gây bệnh dựa vào xét nghiệm sang thương da bằng kỹ thuật PCR hiện đại và sử dụng kháng sinh Levofloxacin kịp thời đã giúp chúng tôi chẩn đoán đúng cứu sống cháu", bác sĩ nhận định.
Sang thương da ban đầu của bệnh nhi. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Bệnh sốt mò (còn gọi sốt do ấu trùng mò hay sốt bờ bụi) là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi Orientia tsutsugamushi (một loại vi khuẩn thuộc họ Rickettsia) và lây sang người. Các ấu trùng mò này thường có ký chủ trung gian là những loài động vật gặm nhấm, chủ yếu là chuột, chim hoặc gia súc, gia cầm.
Bệnh biểu hiện với sốt cao kéo dài, có vết loét da do ấu trùng mò đốt, phát ban dạng sẩn. Đặc điểm của vết loét thường một vết hình tròn hoặc bầu dục, đường kính khoảng 5-10 mm, không đau, không ngứa, viền đỏ và nổi gờ trên mặt da. Lúc đầu màu vàng xám, sau đó đóng vảy màu nâu hoặc đen. Vị trí hay gặp ở các nếp gấp của cơ thể như tay, cổ, gáy, thân mình, đùi, bẹn, rốn... Khoảng tuần thứ hai kể từ khi mò đốt sang thương sẽ bong vảy để lại vết loét đáy sạch khô, màu đỏ tươi có viền cứng.
Từ vết loét, vi khuẩn xâm nhập vào hệ bạch huyết gây viêm hạch tại chỗ rồi sưng, viêm và đau hạch toàn thân; đồng thời chúng xâm nhập vào máu, gây viêm nội mạc vi mạch máu toàn thân, tổn thương viêm nhiễm các cơ quan. Bệnh diễn tiến từ nhẹ đến nặng, có thể gây biến chứng và tử vong.
Để phòng tránh bệnh, bác sĩ khuyến cáo người lớn và trẻ em hạn chế đi vào vùng bụi rậm, cỏ thấp, vùng đất ẩm, vách núi, hang động. Khi đi vào những khu vực nghi có nhiều ấu trùng mò nên mặc quần áo dài, buộc kín gấu quần, mang tất, ủng.
Nếu bị các nốt đốt lạ và sốt cao, không rõ nguyên nhân, cần kiểm tra kỹ tất cả bề mặt da trên cơ thể tìm các vết đốt, sau đó cần đưa đến các cơ sở y tế sớm để được các bác sĩ khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Lê Phương